Turkish Journal of Geriatrics 2000 , Vol 3, Issue 4
Edirne huzurevi sakinlerinde yaÅŸam kalitesine etki eden etmenlerin irdelenmesi
Murat BİRTANE, Hakan TUNA, Galip EKUKLU, Kaan UZUNCA, Ceyda AKÇİ, Siranuş KOKİNO
Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi, Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı, EDİRNE
Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı-EDİRNE
Yaşam kalitesi yaşlanma ile birlikte bozulma eğilimindedir. Bu çalışmada huzurevinde barınan yaşlılardaki yaşam kalitesini etkileyen faktörler araştırıldı. Bu amaçla 21'i (%21.9) kadın, 75'i (%78.1) erkek toplam 96 olguda demografik özellikler ve eğitim seviyesi belirlendi. Sistemik hastalık öyküsü ve baston kullanımı sorgulamasının yanı sıra görme kaybı, kognitif fonksiyonlar, aktivite skoru ve yaşam kalitesi değerlendirildi. Kognitif fonksiyon Mini-Mental Durum Değerlendirme Skalası (MMDDS) ile araştırıldı. Aktivite skoru ise temizlik, alışveriş, ulaşım, yemek yeme, yıkanma, giyinme, tuvalet, tranfer, kontinans ve beslenme gibi aktivitelerin bağımsızlık durumuna göre verilen puanlar toplanarak hesaplandı. Yaşam kalitesi Nottingham Sağlık Profili Değerlendirmesi (NSPD) ile belirlendi. Yaşam kalitesine etki eden faktörler, bağımlı değişkeni NSPD skoru, bağımsız değişkenleri de yaş, sistemik hastalık öyküsü, baston kullanımı, görme kaybı, MMDDS ve aktivite skoru olan stepwise lineer regresyon analizi ile değerlendirildi. Bu analiz sonucu anlamlı etkisi bulunan etmenlerin, NSPD'inin alt grupları ile arasındaki korelasyonlar belirledi. Yaşlıların 74'ünde (%77.1) kronik sistem hastalığı var iken 49 (%51) kişide görme kaybı mevcuttu. Otuz dört (%35.4) kişi baston kullanmakta idi. Tüm olguların ortalama MMDDS'u 19.7±6.7, aktivite skoru 27.3±4.3 ve NSPD skoru 62.3±9.8 idi. Lineer regresyon analizine göre sadece MMDDS ve aktivite skorunun yaşam kalitesi göstergesi olan NSPD üzerinde anlamlı etkisi olduğu saptandı. Bu aşağıdaki eşitlikle formülize edildi (NSPD= 41.945+0.332 x MMDDS+0.640 x aktivite skoru). Korelasyon analizi sonucu aktivite skoru ve MMDDS ile NPSD'nin alt grupları olan ağrı, enerji seviyesi, emosyonel durum, fiziksel yetenekler ve sosyal izolasyon arasında anlamlı korelasyonlar elde edildi (p<0.05). 65 yaş üstü popülasyonda yaşam kalitesini öncelikle kognitif fonksiyonların ve aktivite derecesinin etkilediğini düşünmekteyiz. Keywords : Yaşlılık, Yaşam kalitesi, Kognisyon, Fiziksel aktivite