Turkish Journal of Geriatrics 2000 , Vol 3, Issue 4
Yaşlılarda kronik hastalık anemisinin tanısı ve tedavisi
Deniz ENGİN GÖK, Teoman DOĞRU, Vedat TURHAN, Fikri KOCABALKAN
Gülhane Askeri Tıp Akademisi, İç Hastalıkları Anabilim Dalı, Ankara
Gülhane Askeri Tıp Akademisi, Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı, Ankara
Kronik hastalık anemisi (KHA) yaşlı hastalarda veya kanser, kronik infeksiyon (osteomiyelit, infektif endokardit, kronik üriner sistem infeksiyonu, tüberküloz, kronik fungal hastalık gibi) veya inflamasyon (romatoid hastalık, SLE, yanıklar, şiddetli travma, akut ve kronik hepatitler) gibi kronik hastalıklarda bulunur. Aneminin derecesi genellikle altta yatan hastalığın derecesine bağlıdır. Kronik hastalık anemisinin patolojisinde en az 3 faktör sorumlu tutulmaktadır. İlki, kırmızı kürelerin ömürlerinin kısalmış olmasıdır. KHA'de normalde 120 günlük bir ömre sahip olan alyuvarların yaşam süreleri 60-90 güne düşer. Bunun alyuvarların yaşam sürelerini kısaltan bazı substans ya da faktörlerin salgılanmasına bağlı olabileceği düşünülmüştür. Ateş de alyuvarların iskeletini tahrip ederek katkıda bulunuyor olabilir. KHA patogenezinde ikinci faktör, gastrointestinal traktüsten demir absorbsiyonunda azalmadır. Üçüncü ve son faktör ise, kemik iliğinin kısalmış alyuvar yaşam süresi ve yalancı demir eksikliği durumlarına karşı yetersiz eritropoietin cevabıdır. KHA'lı hastalar genellikle hafif ile orta şiddetli bir anemi tablosuna sahiptirler ve hemoglobin düzeyleri de nadiren 8 gr/dl'nin altındadır. Bu anemi tedricen gelişir ve %25-%40'lık hematokrit düzeylerinde stabil hale gelir. KHA'de ortalama eritrosit hacmi (OEH) genellikle normaldir fakat bu hastaların yaklaşık %15-20'sinde OEH düşük olabilir. Eğer OEH düşük ya da normal ise, demir metabolizmasına yönelik testler endikedir. Nadiren bu anemi inflamatuvar bir hastalığın ya da malignite gibi gizli bir proçesin başlangıç manifestasyonudur. Bundan dolayı KHA teşhis edildiğinde klinisyen altta yatan muhtemel hastalığa yönelik araştırmalarını genişletmelidir. KHA'nin tedavisi altta yatan hastalığın tedavisine dayanır. Gerekli görülürse tam kan transfüzyonları yapılır. Bazı hastalar rekombinan eritropoietin enjeksiyonlarına cevap verir. Eritropoetinin hemoglobin ve hematokrit düzeylerini normalleştirdiği ve yaşam kalitesini arttırdığı gösterilmiştir. Keywords : Kronik hastalık anemisi, Demir eksikliği anemisi, Eritropoietin, Yaşlılık, Geriatri,