Turkish Journal of
GERIATRICS

Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi, Biokimya Anabilim Dalı, İzmir Yaşlanma süreci, insan populasyonun artan ortalama yaşam süresine bağlı olarak, yaşa bağlı mental ve motor fonksiyonlarda görülen yetersizlikler ile yaşla birlikte görülme sıklığı artan nörodejeneratif hastalıkların sayısının hızla artması nedeniyle önem kazanmıştır. Fizyolojik yaşlanma ve bazı patolojilerde görülen bu fonksiyonal bozukluklarda dopaminerjik, noradrenerjik ve serotonerjik nöronlar arasındaki bütünlüğün bozulması anahtar rol oynamaktadır. Yaşlı kişilerde izlenen mental ve motor disfonksiyonların temelinde biyojenik aminler önemli rol oynamaktadır. Monoamin oksidaz (MAO), bu biyolojik aktif aminlerin metabolizmasında anahtar rol oynayan bir enzimdir. Enzimin aktivitesi yaşlanma ve diğer nörodejeneratif hastalıklarda geniş varyasyonlar gösteren değişiklikler sergiler. Bu nedenle son yıllarda, Alzheimer ve Parkinson'lu hastalar ile depresyon izlenen yaşlı populasyonda tedavi amacıyla MAO enzim inhibitörleri yaygın olarak kullanılmaktadır. Çalışmamızda öncelikle, sıçan prefrontal korteks dokusunda fizyolojik yaşlanma sürecinde adrenalin (A), noradrenalin (NA), serotonin (5-HT), dopamin (DA) ve metabolitleri normetanefrin (NMN), 5-hidroksi indol asetik asid (5-HİAA), homovanilik asid (HVA), dihidroksifenil asetik asid (DOPAC) düzeyleri ile MAO aktivitesinde oluşan değişiklikler incelenmiştir. İkinci aşamada ise yaşlanma sürecinde MAO inhibitörlerinin kronik kullanımının biyojen aminler ve metabolitleri üzerine etkileri araştırılmıştır. İlk olarak genç (2-3 aylık, n=15) ve yaşlanan (16-18 aylık, n=15) sıçan gruplarında prefrontal korteks doku MAO aktivitesi ile biyojen aminler ve metabolitleri ölçülmüştür. İkinci aşamada, genç (2-3 aylık, n=10) ve yaşlanan (16-18 aylık, n=10) sıçanlara kronik dozda (0.25 mg/kg/gün, 14 gün, I.P) MA0-B inhibitörü olan deprenil uygulanmıştır. Yaşlanan gruplarda prefrontal korteks dokusunda genç grupla karşılaştırıldığında artmış MAO enzim aktivitesi saptanmıştır (p=0.05). Yaşlanan grupta biyojen aminlerden noradrenalin ve dopamin düzeyleri (sırasıyla p=0.03,p=0.009); metabolitlerden normetanefrin, homovanilik asid ve dihidroksifenil asetik asid düzeylerinde anlamlı yükseklik saptanmıştır (sırasıyla p=0.006, p=0.001, p=0.05) .Deprenil uygulaması ile genç ve yaşlanan gruplarda enzim inhibisyonu sağlanmıştır (sırasıyla %65, %76). Enzim aktivitesindeki inhibisyona rağmen plasebo ve deprenil uygulanan gruplar arasında biyojen amin ve metabolitleri açısından anlamlı fark elde edilmemiştir. Keywords : Yaşlanma, Prefrontal korteks, Biyojenik aminler, Monoamino oksidaz, Yüksek performanslı sıvı kromatografisi