Turkish Journal of
GERIATRICS

Akdeniz Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu, Antalya
Süleyman Demirel Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Spor Hekimliği AD, Isparta Yaşlılarda bedensel olarak etkin (aktif) olmamanın ve obez olmanın birçok ortak yönleri bulunmaktadır. Bu iki duruma bağlı daha yüksek mortalite, daha fazla kalp damar hastalığı, inme, kolon kanseri, tip 2 diyabet, hipertansiyon ve dislipidemi bildirilmiştir. Şiddetli bedensel etkinlik ile obezite arasında ters orantılı bir ilişki de bildirilmiştir. Bu çalışmada 9 hafta süren kombine dayanıklılık ile kuvvet yüklenmelerinin yaşlılarda beden bileşimi üzerine olan etkileri incelenmek istenmiştir. Çalışma vaka kontrol biçiminde 21 denek (17 erkek ve 4 kadın) ve 21 kontrol (16 erkek ve 5 kadın) ile yapıldı. Çalışmaya kognitif ve bedensel olarak yeterli bireyler seçildi. Spor programından önce ve sonra olmak üzere bireylerin antropometrik ölçümleri yapıldı. Spor programı, sadece deneklere uygulanmak üzere, deneklerin iki farklı motor bileşenini (dayanıklılık ve kuvvet) geliştirmek üzere tasarlandı. Alıştırmaların yüklenme dozları bireylerin kapasitelerine uygun belirlendi. Dayanıklılık çalışmalarında yüklenme nabzı Karvonen'e göre hesaplanıp, yüklenmeler haftada 3 kez, %50-80 şiddetinde ve 20-30 dakika sürelerle yürüyüş biçiminde yapıldı. Kuvvet çalışmaları ise ardışık günlerde 10 alıştırmayı içerecek biçimde haftada üç gün, 1-3 setten ve her sette 8 tekrardan oluşacak biçimde beden ağırlığı ile doruk yoğunluğun % 60-80 şiddetinde ayarlandı. Alıştırma programından sonra deneklerin beden ağırlıkları anlamlı olarak azalmıştır (t=-2.5, p<0.05). beden kütle endeksi her iki grupta anlamlı olarak azalmıştır (denek t=2.9,p<0.05; kontrol z=-2.7,p<0.05). Yüzde yağ değerleri olarak anlamlı olarak azalmışlardır (t=4.5,p<0.05). Bel çevresi deneklerde anlamlı olarak incelmiştir (t=-2.2,p<0.05). 9 haftalık kombine dayanıklılık ve kuvvet çalışmaları yaşlı sağlıklı bireylerin beden bileşimlerinde belirgin bir değişikliğe neden olmuştur. Bu çalışmada beden yağının azaltılabileceğine ilişkin bulgular elde edilmiştir. Yaşlıların uzun vadeli sporsal etkinliklere yönlendirilmeleri, onları bazı sağlığa ilişkin risk etmenlerinden kurtulmalarını sağlayacaktır. Keywords : Bedensel etkinlik, yaşlılık, obezite, beden yağı, dayanıklılık, kuvvet