Turkish Journal of Geriatrics 2019 , Cilt 22, Sayı 2
EŞİNİ KAYBETMİŞ YAŞLI BİREYLERİN TRAVMA SONRASI GELİŞİM DÜZEYLERİ İLE İLİŞKİLİ FAKTÖRLERİN İNCELENMESİ
Başak ÖKSÜZLER1, Gülay DIRIK1
1Dokuz Eylül University, Department of Psychology, Izmir, Turkey DOI : 10.31086/tjgeri.2019.91 Giriş: Çoğu yaşlı birey için kaçınılmaz bir yaşam olayı olan eş kaybı, olumsuz etkilere yol açabilmekle birlikte travma sonrası gelişim yaşanmasını da sağlayabilmektedir. Gelişimin değişik faktörler ile ilişkisini inceleyen araştırmalar benlik saygısı, dini baş etme ve sosyal destek gibi psikososyal kaynakların gelişim düzeyi ile ilişkili olduğunu göstermiştir. Bu nedenle, bu çalışmada eşini kaybetmiş yaşlı bireylerde bu faktörlerin travma sonrası gelişim düzeyi ile ilişkisi incelenmiştir.

Gereç ve Yöntem: Çalışmaya huzurevlerinde yaşayan 163 katılımcı dâhil edilmiştir (ortalama yaş=78.73±7.07, min-max=65?96). Katılımcılar sosyo-demografik bilgi formu ve beş öz bildirim ölçeği doldurmuşlardır. Travma sonrası gelişim ve alt alanlarının cinsiyete göre değişip değişmediğini belirlemek amacıyla bağımsız örneklemler t testi veçok değişkenli varyans analizi, gelişimin ve alt boyutlarınınyordayıcılarının belirlenmesi amacıyla hiyerarşik regresyon analizi kullanılmıştır.

Bulgular: Kadınların erkeklerden daha fazla travma sonrası gelişim bildirdiği ve kadın olmanın hem toplam gelişim puanı hem de gelişimin iki alt boyutunun yordayıcısı olduğu belirlenmiştir. Olumsuz dini baş etme yalnızca toplam gelişimi yordarken; olumlu dini baş etme, hem toplam gelişim hem de gelişimin iki alt boyutunun yordayıcısı olarak bulunmuştur. Arkadaşlardan alınan sosyal desteğin yalnızca toplam gelişimi; önemli diğerinden algılanan sosyal desteğin ise hem toplam gelişim hem de gelişimin iki alt boyutunu yordadığı belirlenmiştir. Benlik saygısı ise gelişimi ve alt alanlarını yordamamıştır.

Sonuç: Sosyal destek ve baş etme stratejilerinin gelişim ile ilişkili bulunması nedeniyle bu süreçlere odaklanan müdahalelerin kayıp yaşamış yaşlı bireylerin gelişim düzeylerini artırmak için faydalı olabileceği düşünülmüştür. Ayrıca yaşlı bireylerin temel günlük hayat becerileri konusunda desteklenmesi koruyucu sağlık politikaları açısından işlevsel olacaktır. Anahtar Kelimeler : Yaşlılık; Eş Kaybı; Travma sonrası gelişim; Benlik saygısı; Baş etme; Sosyal destek