Turkish Journal of Geriatrics 1998 , Vol 1, Issue 1
Yaşlanmanın ve Ölümün Evrimsel Öyküsü
Ali DEMÄ°RSOY
Hacettepe Üniversitesi Beytepe Kampusü Fen Fakültesi, Biyoloji Bölümü-ANKARA Bu yazıda, RNA molekünün oluşumundan, DNA molekülünün oluşumuna, prokaryotlara, ökaryotlara, çok hücreliliğe, bellek oluşumuna geçişin öyküsü verilmiştir. Hücre ve doku organizasyonu kurulurken katılan yapıların farklılaşmasının (sinir hücrelerinde) yaşlanma ve ölümle olan ilişkisi ele alınmıştır. Ölüm mekanizmasının, canlılar dünyasına girmesiyle birlikte evrimsel gelişmedeki olumlu etkisi irdelenmiştir. Eşeysiz çoğalmadan eşeyli çoğalmaya geçişle birlikte, yani mayozun bulunuşu ile birlikte, canlılar dünyasında hem gamet düzeyinde hem zigot düzeyinde ortaya çıkan çeşitlenme ve bunun evrimsel seçmedeki olumlu yönü vurgulanmıştır. Ayrıca mitokondriler neden sadece yumurta tarafından yavruya verildiği yaşlanma biyolojisi açısından incelenmiştir. Yaşam süreci içerisindeki etkileşmelerin, örneğin, sıcaklığın, morötesi ve diğer yüksek enerjili ışınların, hücre içerisinde oluşan serbest radikallerin, başta insektisitler olmak üzere doğal olarak alışık olmadığımız diğer kimyasal maddelerin yaşlanma üzerindeki olumsuz etkileri ve en sonunda da hem mitokondri hem çekirdek DNA'sındaki tahribatların ve olası yer değiştirmelerin yaşam uzunluğu üzerindeki olumsuz etkisi incelenmiştir. Sonunda da önümüzdeki yıllarda ve yüzyıllarda yaşlanma ve ölüm ile ilgili olası gelişmelerin bir yorumu ve projeksiyonu verilmeye çalışılmıştır. Keywords : Yaşlanma, Evrim, Mitokondri, Telomer, Mayoz, Apoptosis