Turkish Journal of Geriatrics 2004 , Vol 7, Issue 3
YAÅžLI NÃœFUS VE YAÅžAM KALÄ°TELERÄ°NÄ°N YÃœKSELTÄ°LMESÄ°
Tahsin Gökhan TELATAR, Hilal ÖZCEBE
Hacettepe Ãœniversitesi Tıp Fakültesi Halk SaÄŸlığı Anabilim Dalı, Ankara Ä°nsan yaÅŸamındaki kronolojik dönemler, kiÅŸilerin saÄŸlık durumlarını ve saÄŸlık sorunlarını belirlemektedir. Yaşın büyümesiyle birlikte bazı fizyolojik ve anatomik deÄŸiÅŸiklikler meydana gelmekte ve bu durum belirli yaÅŸlardaki kiÅŸilerin bazı saÄŸlık sorunlarına karşı daha duyarlı olmalarına neden olmaktadır. Günümüzde 65 yaÅŸ ve üzeri grup yaÅŸlı olarak sınıflandırılmaktadır. Yirminci yüzyılın sonunda dünyada yaÅŸlılarda yaÅŸam beklentisi artmış ve doÄŸum hızları azalmıştır. Bu durum, yaÅŸlı nüfusun toplam nüfus içindeki oranını oldukça artırmıştır. YaÅŸlılıktaki saÄŸlık sorunları daha çok kronik ve dejeneratif hastalıklardır. Günümüzde kiÅŸilerin hastalıkları tanımlanırken çoÄŸunlukla mortalite ve morbidite ölçütleri kullanılmaktadır. Oysa yaÅŸam süresi uzadıkça yaÅŸanılan yaÅŸamın kalitesi de önem kazanmaktadır. Ev ve aile ile ilgili konular, yaÅŸamdan alınan doyum, çalışma durumu, saÄŸlık hizmetlerinin ulaşılabilirliÄŸi ve kullanılabilirliÄŸi, yaÅŸlıların yaÅŸam kalitelerini etkileyen önemli deÄŸiÅŸkenlerdir. YaÅŸam beklentisi, toplumların saÄŸlık durumlarının belirlenmesinde bir ölçüt olarak kullanılmaktadır ancak yaÅŸlı nüfus için deÄŸerlendirilmesi gereken asıl ölçüt hastalık ya da maluliyetin olmadığı, saÄŸlıklı ve aktif yaÅŸam beklentisi olmalıdır. Bu ölçüt “saÄŸlık beklentisi” olarak adlandırılabilir. Konuya halk saÄŸlığı bakış açısıyla yaklaşıldığında, yaÅŸlıların gereksinimleri deÄŸerlendirilerek öncelikler belirlenmeli ve yaÅŸlı nüfusun saÄŸlığını geliÅŸtirmeye yönelik maliyet etkili müdahaleler yapılmalı, izlenmeli ve etkileri deÄŸerlendirilmelidir. SaÄŸlık hizmetlerinin sunulmasında özel bir yer teÅŸkil eden yaÅŸlılara sunulacak bu hizmetlerin planlanması ve uygulanmasında geniÅŸ bir bakış açısı saÄŸlanmalı ve mortalite ve morbidite ölçütleri, yaÅŸam kalitesi ölçütleriyle birlikte bir bütün olarak deÄŸerlendirilmelidir. Keywords : YaÅŸlılık, YaÅŸam kalitesi, SaÄŸlık hizmetleri