2Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı, ANKARA Giriş: Araştırmanın temel amacı, bir nöropsikolojik test olan İz Sürme Testi'nin (İST) ülkemiz kültürü için 50 yaş ve üzeri örneklemde standardizasyon çalışmasını yapmaktır. İST (Bölüm A ve B) karmaşık görsel-motor kavramsal tarama, planlama, organizasyon, soyut düşünme, tepki ketlemesi gibi yönetici işlevleri ölçen bir testtir. Bu çalışma iki aşamadan meydana gelmiştir. İlk aşamada norm değerleri belirlenmiş, ikinci aşamada geçerlik ve güvenirlik çalışmaları yapılmıştır.
Yöntem ve Gereç: Standardizasyon çalışması toplam 484 sağlıklı yaşlı katılımcı (238 kadın, 246 erkek) üzerinde yürütülmüştür. 50 yaş ve üstü sağlıklı yaşlı katılımcılar, kamuya ait ve özel kurum ve kuruluşların çalışanları ile emeklileri arasından sağlanmıştır. Çalışmanın deseni yaş (7 düzey), cinsiyet (2 düzey) ve eğitim durumu (3 düzey) değişkenlerini içermektedir.
Bulgular: Bu çalışmada yaş, cinsiyet ve eğitim durumu değişkenlerinin sekiz farklı İST'i puanı üzerindeki etkisi gösterilmiştir. ANOVA sonucunda yaş değişkeninin İST Bölüm A süre, Bölüm B süre, Bölüm A+B puanları üzerindeki temel etkisi anlamlı düzeyde bulunmuştur. Cinsiyet değişkeninin Bölüm A süre, Bölüm B süre, BölümA+B puanları üzerindeki temel etkisi ile eğitim düzeyi değişkeninin Bölüm A süre, Bölüm B süre, Bölüm A-B, Bölüm A+B puanları üzerindeki temel etkisi de anlamlı düzeydedir. İST Bölüm A düzeltme ve Bölüm B düzeltme puanlarının yaş grupları açısından farklılaştığını göstermiştir. Test-tekrar test tekniği ile hesaplanan güvenirliği İz Sürme Testi Bölüm A süre puanı için .78, İz Sürme Testi Bölüm B süre puanı için .73'tür. Yargıcılararası güvenirlik İz Sürme Testi Bölüm A süre puanı için .99, İz Sürme Testi Bölüm B süre puanı için .93 olarak hesaplanmıştır.
Sonuç: Bu çalışma ile 50 yaş ve üzerindeki Türk yaşlı örnekleminde yürütücü işlevleri güvenilir olarak ölçebilen bir psikometrik aracın normatif verisi toplanmış, geçerlik ve güvenirliği gösterilmiştir.
Keywords : İz Sürme Testi, Nöropsikolojik testler, Bilişsel süreçler, Yönetici işlevler, Yaşlanma