Turkish Journal of Geriatrics 2006 , Vol 9, Issue 2
EVDE YAÅžAYAN 65 YAÅž VE ÃœZERÄ° BÄ°REYLERÄ°N GÃœNLÃœK YAÅžAM AKTÄ°VÄ°TELERÄ°NDEKÄ° BAÄžIMLILIK DURUMU Ä°LE EV KAZALARI ARASINDAKÄ° Ä°LÄ°ÅžKÄ°NÄ°N Ä°NCELENMESÄ°*
1Sultan 1. Ä°zzettin Keykavus Devlet Hastanesi SÄ°VAS
2Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Hemşirelik Esasları Anabilim Dalı SİVAS
Giriş ve Amaç: Yaşlı bireylerde ev kazaları görülme sıklığı yüksektir. Bu çalışma 65 yaş ve üzeri bireylerin günlük yaşam aktivitelerindeki bağımlılık durumları ile ev kazaları arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla yapıldı.

Yöntem ve Gereç: Araştırma bir sağlık ocağı bölgesinde yaşayan, 65 ve üzeri yaş grubunda olan ve çalışmaya katılmayı kabul eden 300 yaşlı birey ile yapılmıştır. Örnekleme alınacak bireyler ev halkı tespit fişi kayıtlarından yararlanılarak sistematik örnekleme yöntemi ile belirlenmiştir. Veriler soru formu, Katz'ın Günlük Yaşam Aktiviteleri İndeksi ve Lawton ve Brody'nin Enstrümental Günlük Yaşam Aktiviteleri İndeksi kullanılarak toplanmıştır. Veriler SPSS paket programı ile değerlendirilmiştir.

Bulgular: Yaşlıların %6.3'ünün günlük yaşam aktivitelerinde (GYA), %8.4'ünün enstrümental günlük yaşam aktivitelerinde (EGYA) tam bağımlı, %15.7'sinin GYA'de, %25.3'ünün EGYA'de yarı bağımlı oldukları saptanmıştır. Yetmiş beş ve üzeri yaş grubunda olan (p<0.05), baston (p<0.05), işitme cihazı (p<0.05) gibi yardımcı cihaz ve ilaç kullanan (antihipertansifler) yaşlıların (p<0.05) GYA ve EGYA'deki bağımlılık düzeylerinin anlamlı şekilde yüksek olduğu belirlenmiştir. Gözlük kullanan (p<0.05) ve düzenli egzersiz yapan (p<0.05) yaşlılarda GYA ve EGYA'deki bağımsızlık düzeyi daha yüksekti. Yaşlıların %34.3'ünün son 3 ayda ev kazası geçirdikleri ve GYA ve EGYA'deki bağımlılık durumu arttıkça ev kazası geçirme sıklığının arttığı saptanmıştır (p<0.05).

Sonuç: Yaşlı bireylerde ev kazalarının azaltılması için ileri yaştaki yaşlı bireyler, yardımcı araç kullananlar, antihipertansif ilaç kullananlar ve günlük yaşam aktivitelerinde bağımlılığı yüksek olanlar yakından izlenmelidir. Bununla birlikte yaşlı birey ve onun bakımına yardım edenler ev kazaları hakkında bilgilendirilmelidir. Keywords : Yaşlı, Günlük yaşam aktiviteleri, Enstrümental günlük yaşam aktiviteleri, Ev kazaları