Turkish Journal of
GERIATRICS

İstanbul Üniversitesi, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi, Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon A.D. Prof.Dr.
İstanbul Üniversitesi, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi, Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon A.D. Asist.Dr
Siyami Ersek Göğüs ve Kalp Damar Cerrahisi Merkezi, İstanbul
Ä°stanbul Ãœniversitesi, CerrahpaÅŸa Tıp Fakültesi, Halk ve Çevre SaÄŸlığı A.D., Ä°stanbul Komorbidite, tedavi veya çalışma altındaki hastalıkla birlikte diÄŸer durumların varlığını gösterir. Bu çalışma, komorbit hastalık varlığında tedavinin muhtemel yarar ve sakıncalarını ortaya koyabilmek için, lomber spinal stenoz (LSS) varlığı ile enflamatuar bir süreç olarak düşündüğümüz aterosklerotik damar hastalığı (ASDH) ve ateroskleroz risk faktörleri olan diabetes mellitus (DM), hiperkolesterolemi (HK), hipertansiyon (HT) varlığı arasındaki iliÅŸkiyi araÅŸtırmak için planlandı. Çalışmamıza 38 LSS’lu hasta ve kontrol grubu olarak 38 lomber spondiloz (LS)’lu hasta alındı. Tüm hastalardan tam bir anamnez (DM, HT, HK, ASDH, ilaç kullanımları, aÄŸrı sorgulaması, nörojenik kladikasyon (NÄ°K) ÅŸikayetlerinin sorgulaması) alındı ve fizik muayene (yürüme mesafeleri, lomber bölge muayenesi, damar muayenesi) baÅŸlangıçta ve tedavi sonrasında yapıldı. Radyolojik ve laboratuvar tetkikleri istendi. LSS grubunda; DM (p = 0,024) ve HT (p = 0,006) kontrol grubuna göre daha sık görüldü. HK (p = 0,488) ve ASDH (p = 0,057) sıklığı yönünden iki grup arasında anlamlı bir fark yoktu. Sonuç olarak, LSS ile DM ve HT arasında direkt bir iliÅŸki vardır. Ayrıca bu hastalıkların ASDH riski taşımaları nedeniyle LSS’lu hastalarda ASDH varlığı da araÅŸtırılmalıdır. Buna göre tedavi planlanması yapılmalıdır. Çünkü LSS’lu hastalarda NÄ°K görülürken ASDH’lı hastalarda vasküler klodikasyon ortaya çıkmaktadır. Bu durumda yürüme sırasında çıkan bacak aÄŸrısının gerçek etyolojik nedenini saptamak ve ona göre tedavi planlaması yapmak gerekir. Bu iki hastalık LSS ve ASDH’nın birlikte bulunması durumunda tedavi planı deÄŸiÅŸecek ve prognozun daha kötüleÅŸeceÄŸini akla getirecektir. Bu nedenle bu hastalıkların, LSS kliniÄŸini ve tedaviye yanıtı etkileyip etkilemediÄŸini bilmek tedavi planlanmasında ve prognoz tayininde bizlere yardımcı olacaktır. Anahtar Kelimeler : Lomber spinal stenoz, diabetes mellitus, hipertansiyon, hiperkolesterolemi, aterosklerotik damar hastalığı, komorbidite.