Turkish Journal of
GERIATRICS

Türkiye nüfus yapısı yaşlanma sürecine girmiştir. Yaşlı sağlığı hizmetinin planlanması artık Türkiye için de bir gereksinimdir. Yaşlı nüfusun sağlığı, öncelikle birinci basamak sağlık hizmetinin (Sağlık Ocağı, SO) görevidir. Bu yazının amacı, hem birinci basamakta hizmet veren, hem de bu hizmeti veren hekimi yetiştiren üçüncü basamak hekimlerine, birinci basamak yaşlı sağlığı hizmetlerinin planlanması yoluyla iyileştirilmesi için öneriler sunmaktır. SO hekiminin yaşlı sağlığı konusunda atması gereken ilk adım, bölgesindeki yaşlıları tespit etmek, yaş sınıflarına ayırarak gruplamak ve bu grupların bölge nüfusu içindeki paylarını belirlemektir. İkinci olarak SO hekimi, toplumun yaşlılara nasıl baktığını değerlendirmeli, yaşlıların toplum içindeki yerlerini anlamalıdır. Yaşlıların düzenli gelire sahip, akrabaları-komşuları tarafından bakılan, yalnız oturanlarını tespit etmeli, yalnız oturanların ne kadarı kendi gıdasını, suyunu, ilacını temin etmek zorunda, öğrenmelidir. Üçüncü olarak SO hekimi, her bir grubu kendi içinde, tespit edilen hastalık ya da yakınma sayısı ve önemine göre daha küçük parçalara bölebilir. Dördüncü adımda organ ve sistem muayenelerinin de pek çoğunu birinci basamakta yapabilir ve bu tarama sonucunda ayırdığı çok daha az sayıdaki hastaya, hastanede yapılacak muayenelere gerek olduğunu anlatabilir. Hastaneye niçin ve nasıl gidileceğine de hasta ve aileleriyle birlikte karar vermesi yerinde bir davranış olacaktır. SO hekimi, hizmette zorluklara yol açan olumsuz koşullar altında çalışıyor ise, başvuran yaşlının kullandığı ilaçları, günlük yürüme süresini, görme ve işitmesini, aşı durumunu kaydetmeyle de yaşlı nüfusa yararlı olabilir. En olumsuz durumda, ilaç reçetesi tekrarı için gelen yaşlıları, belirli hastalıklar için tarayarak ve reçeteyle ilgili hastalıkları izleyerek bir tür pasif sürveyans yaklaşımıyla bu hizmeti verebilir. İkinci ve üçüncü basamak hekimleri de, sağlık ocağı hekimine bu hizmette gereken desteği verecek biçimde bilgilendirilmeli ve organize edilmelidir. Anahtar Kelimeler : Yaşlı, Sağlık hizmeti, Birinci basamak, Plan, Hizmet yönetimi