Turkish Journal of
GERIATRICS

Marmara Üniversitesi, Tıp Fakültesi Farmakoloji ve Klinik Farmakoloji Anabilim Dalı Haydarpaşa, İstanbul İnsan ömründeki uzamaya paralel olarak yaşlılarda ilaç kullanımının önemi giderek artmaktadır. Hastalıkların görülme sıklığındaki artış, ilaçların farmakokinetiği ve farmakodinamiğindeki değişiklikler, birden fazla ilaç kullanımı, ilaç etkileşimi riskinin artması gibi faktörlerin, sağlık sistemleri üzerine getirdiği ağır yükle birlikte değerlendirildiğinde, yaşlılarda rasyonel farmakoterapi ilkelerinin özel öneme sahip olduğu daha iyi anlaşılacaktır. Dünya Sağlık Örgütü'nün öncülüğünde yaygınlaştırılmaya çalışılan, rasyonel farmakoterapi süreci; hastaya doğru tanının konması, probleminin dikkatlice tanımlanması, tedavi amaçlarının belirlenmesi ve değişik seçenekler içinden etkinliği kanıtlanmış ve güvenilir bir tedavi seçilmesi, sonra da uygun bir reçete yazarak, hastaya açık bilgiler ve talimatlar vererek tedaviye başlanması, tedavinin sonuçlarının izlenmesi ve değerlendirilmesini kapsayan sistematik bir yaklaşımı önermektedir. Yaşlanmayla birlikte fizyolojik işlevlerde gerileme süreci başlamakta, biyokimyasal ve patolojik değişiklikler ortaya çıkmakta, reseptör sayısı, dağılımı ve duyarlılığında, reseptör sonrası olaylarda ve refleks cevaplarda değişim gözlenmektedir. Bütün bu değişikliklere bağlı olarak ilaçların farmakokinetiği ve farmakodinamiği etkilenmektedir ve büyük ölçüde bireysel farklılıklar göstermektedir. Sözü edilen nedenlerden ötürü yaşlılarda ilaç reçete ederken, tedaviyi sağlayacak en az sayıda ilaçla yetinmeli, hastadan yeterli anamnez alınmalı, verilen ilaçların farmakolojik özellikleri çok iyi bilinmeli, tedaviye düşük dozlarla başlanmalı, doz bireyselleştirilmeli, hastanın tedaviye uyumu tam olarak sağlanmalı ve ilaçların olumlu etkilerinin yanı sıra olumsuz etkileri de bulunduğu unutulmamalıdır. Anahtar Kelimeler : Rasyonel farmakoterapi, Farmakodinami, Farmakokinetik, İlaç kullanımı, Yaşlılık