Turkish Journal of
GERIATRICS

Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Biokimya Anabilim Dalı, 81326 Haydarpaşa İstanbul Yaşlı toplumu etkileyen önemli bir nörodejeneratif hastalık olan Alzheimer hastalığının etiyolojisi henüz tam olarak aydınlatılamamıştır. Ancak, pek çok araştırmada Alzheimer hastalığının serbest radikal oluşumuna neden olduğu ileri sürülmüştür. Öte yandan, sinaptik organizasyonun korunduğu özel bir kültür yöntemi olan organotipik kesit kültürleri canlı beyin kesitlerinin özel filtreler üzerine yerleştirilmesi ile elde edilmektedir Bir bitki alkaloidi olan kolşisin, mikrotübül depolimerizasyonuna neden olarak aksonal transportu inhibe eder. Kolşisinin izomeri olan lumikolşisin ise bu etkiyi gerçekleştirmediğinden, deneysel modellerde kontrol amacıyla kullanılmaktadır. Çalışmamızda, organotipik hipokampal kesit kültürlerinin kolşisin ile muamele edilmesiyle oluşturulan ex vivo Alzheimer hastalığı modelinde, reaktif oksijen türleri (ROT) ile nitrik oksit (NO) düzeyleri ölçüldü. Sıçan beyninden elde edilen canlı hipokampal kesitler 20 gün süreyle kültür ortamında takip edildi. Ardından kültür ortamına kolşisin (10mM) ve lumikolşisin (10mM) eklenerek ROT ve NO düzeyleri kemilüminesans yöntemiyle ölçüldü. Kemilüminesans yöntemi için farklı serbest radikallere duyarlı olan luminol (0. 2 mM) ve lusigenin (0. 2 mM) problarından faydalanıldı. NO ölçümü için luminol-H2O2 sistemi kullanıldı. Hücre hasarının tesbiti kültür ortamlarında laktat dehidrogenaz (LDH) ölçümü ile yapıldı. Ayrıca, kesitler trifeniltetrazolyum klorür (TTC) ile boyanarak hücre hasar oranı saptandı. Bulgularımız, oluşturulan ex vivo Alzheimer hastalığı modelinde ROT ve NO'nun kolşisin grubunda lumikolşisin grubuyla karşılaştırıldığında anlamlı olarak arttığını gösterdi. Kültür ortamlarındaki LDH düzeyleri kolşisin grubunda 89. 3 ± 23. 3 U/mL, lumikolşisin grubunda 56. 2 ± 13. 4 U/mL olarak saptandı. Bunun yanısıra, TTC yöntemiyle belirlenen hücre kaybının % 82. 5 ± 4. 9 olduğu hesaplandı. Kolşisinle oluşturulan deneysel Alzheimer hastalığı modelinde gözlenen serbest radikal düzeylerindeki artış, aksonal dejenerasyonla birlikte mitokondriyal enerji metabolizmasının bozulabileceğini, membran fosfolipitlerinin peroksidasyona açık hale gelebileceğini ve nöronal nitrik oksit sentaz ekspresyonunun artabileceğini düşündürmektedir.. LDH ve TTC ölçümleriyle elde edilen sonuçlarımız serbest radikal artışı bulgularımızı desteklemektedir. Sonuç olarak, organotipik hipokampal kesit kültürlerinin deneysel Alzheimer hastalığı modelleme çalışmalarında kullanılabileceğini gösteren bu çalışmamız, kolşisinle oluşturulan modelde hem serbest radikallerin hem de NO'nun arttığını ve bu artışların Alzheimer hastalığındaki önemini ortaya koymaktadır. Anahtar Kelimeler : Alzheimer hastalığı, Hipokampus, Kolşisin, Nitrik oksit, Organotipik kesit kültürü, Serbest radikaller