2Hacettepe Üniversitesi Psikoloji ANKARA Giriş: Bu araştırmanın amacı, genç ve yaşlılarda test edilme süresi ve kelimelerin duygusal yükü değişkenlerinin örtük ve açık bellek üzerindeki etkilerini incelemektir.
Gereç ve Yöntem: Ergen (11-14 yaş), erken yetişkin (25-35 yaş) ve yaşlı (65+ yaş) olmak üzere toplam 240 katılımcıya duygusal yüke sahip kelimeler sunularak, anlık ve gecikmeli koşulda kelime kökü tamamlama ve serbest hatırlama performansları ölçülmüştür.
Bulgular: Yaş, test edilme süresi ve kelimelerin duygusal yükünün açık ve örtük bellek üzerindeki temel etkisi anlamlıdır. Örtük bellekte yaş ve duygusal yük ile test edilme süresi ve duygusal yük değişkenlerinin ortak etkisi anlamlıyken; açık bellekte test edilme süresi ve yaş ile test edilme süresi ve duygusal yük değişkenlerinin ortak etkisi anlamlıdır. Bu üç değişkenin açık bellek üzerindeki üçlü ortak etkisi de anlamlıdır.
Sonuç: YaÅŸlanmayla beraber açık ve örtük bellek performansı yani bilinçli ve bilinçsiz geri getirme iÅŸlevleri gerilemektedir. Sunulan uyarıcının duygusal içerikli olması açık ve örtük bellek performansını her yaÅŸta etkilemekte, olumlu uyarıcılar daha iyi hatırlanmaktadır. Olumlu kelimelerin tüm gruplarda örtük bellek performansını anlamlı derecede artırması, belleÄŸin bilinçsiz biçimde olumlu olana yönelerek “olumluluk etkisi” gösterdiÄŸi ÅŸeklinde yorumlanmıştır. Örtük bellek açısından ergenler ve yaÅŸlılar arasında, açık bellek açısından gençlerle yaÅŸlılar arasında fark görülmesi, örtük belleÄŸin yaÅŸ farklılıklarına daha duyarlı olduÄŸunu düşündürmektedir.
Anahtar Kelimeler : Adolesan; Orta Yaş; Yetişkin; Yaş Faktörü; Yaşlı; Yaşlanma/Fizyoloji; Hafıza/Fizyoloji